Het 'Afrikaanse' leventje

Oeps, na een blik op mijn waarbenjij pagina zie ik dat ik al heel lang niks meer heb laten horen. Inmiddels krijg ik zelfs reminders van mensen dat het weer hoog tijd wordt, sorry dat ik jullie zo lang heb laten wachten! Ik kon de laatste weken even de motivatie niet vinden om alles op te schrijven, ik heb alleen wat notities voor mezelf gemaakt over belevenissen, vooral op het medische vlak. Natuurlijk wist ik wel dat ik een paar hele lieve trouwe volgers heb en dat die zich vast afvroegen hoe het nu gaat, maar ik dacht dat mijn updates richting het thuisfront via de app en Skype wel genoeg zouden zijn. Ik hoor echter dat heel veel mensen thuis vragen hoe het met me gaat en als ik naar de statistieken van mijn pagina kijk ben ik toch wel onder de indruk dat ik op dit moment al 2276 views heb. Daarvan zijn er waarschijnlijk ook heel veel herhaalde bezoeken, alleen al doordat ik zulke ellenlange verhalen schrijf dat je meerdere keren terug moet keren om het uit te kunnen lezen, maar blijkbaar zijn er toch aardig wat mensen benieuwd wat ik hier allemaal uitspook. Daarnaast hoorde ik net ook dat zelfs familieleden van andere coassistenten enthousiast de avonturen van Iris en van mij volgen op onze blogs, zodat ze zich een beeld kunnen vormen van het leven hier. Dit is toch wel erg leuk om te horen! Blijkbaar worden onze epistels dus meer gewaardeerd dan we denken, dus bij deze: als je dit verhaal gelezen hebt, laat even weten wat je er van vond in een berichtje hieronder. Dat is voor de schrijver namelijk ook erg leuk ;)

Time flies when having fun, zeggen ze altijd. Dus zo kon het gebeuren dat er inmiddels alweer 6 weken voorbij zijn sinds de start van ons coschap en we daarmee al op de helft van onze stage hier zijn, zonder dat we dat echt goed beseffen. Doordat ik hier nu in de zon aan het zwembad lig, besef ik me amper dat er alweer een nieuw jaar aangebroken is. Het is dat mijn iPhone bij de tijd blijft en me vertelt dat het half januari is, anders had ik het niet geloofd. Dat ik inmiddels al 63 dagen van huis ben voelt al net zo onwaarschijnlijk.. Veel mensen vragen of ik niet al ontzettende heimwee heb. Niet vreemd, want de dagen voor vertrek was ik een labiel wrak en leek het erop dat ik na een paar weken met hangende pootjes thuis zou komen. Dat dacht ik zelf in ieder geval wel! Maar hoe gek het ook klinkt, het antwoord is nu toch echt nee. Natuurlijk is het vreemd om iedereen al zo lang niet te zien en zijn er dingetjes die ik wel mis van thuis, maar het leven is hier zo anders dat ik het gevoel heb dat daar alles gewoon even op pauze staat. Dat de wereld daar ook zonder mij doordraait is natuurlijk heel logisch, maar dat jullie in de (natte) sneeuw zitten en gewoon naar school/werk etc gaan, is gewoon heel moeilijk voor te stellen. Door het redelijk goede bereik en mijn vrijwel onbeperkte internetbundel heb ik met de mensen die ik thuis veel spreek hier gelukkig ook (bijna) dagelijks contact via whatsapp of via FaceTime. Sommige mensen spreek ik nu zelfs vaker dan in Nederland, grappig om te zien wat een afstand ook kan doen. Door dit vele contact en alle avonturen (positief en negatief) die ik hier meemaak, heb ik eigenlijk niet eens de tijd om thuis te missen. Er is maar één persoon die ik wel intens mis, maar dat is ook niet gek als je al bijna 9 jaar lang zo ongeveer onafscheidelijk bent geweest.. Gelukkig is in het openbaar knuffelen of zoenen hier not done, want stelletjes die hand in hand lopen maken me al behoorlijk jaloers inmiddels.. Andersom is het echter nog veel moeilijker denk ik, thuis gaat alles gewoon verder, maar dan wel ineens in je eentje.. Wat dat betreft is het dus fijn dat de tijd zo snel gaat; we zijn al over de helft!

Tot die tijd hoeven jullie je over mij niet al te veel zorgen te maken, want ik heb aan Iris een fantastisch maatje, waarmee ik - zeker sinds onze intieme kili experience - alles kan delen. Zij weet precies hoe het voelt, dus dat scheelt een stuk. Daarnaast is het heel gezellig met Esther en Michelle (de coassistenten uit Amsterdam en Leiden), en voordat Michelle kwam met Annelies (ik mis onze PLL avondjes!!). Overdag rennen we allemaal rond op onze eigen afdeling, maar daarbuiten maken we het gezellig. Als we 's avonds thuiskomen doen we (of sommigen) nog even een work-out, nemen we - als er water is, maar daarover later meer - een verfrissende koude douche (dat is zowaar fijn na een warme zweterige dag) en ploffen we daarna allemaal languit op de bank. We eten dan door mama vers gebakken broodjes met nutella en zelfgemaakte pindakaas mét stukjes (daar kan geen Calvé tegen op) met wat fruit, drinken thee en kijken onze gezamenlijke nieuwste verslaving op dvd: Pretty Little Liars. Heel fout, I know, maar wel heerlijk wegkijken na een drukke dag. En verslavend spannend! De volgende ochtend komen we op het laatste moment uit bed, trekken een wit pak aan en moeten dan in semi-looppas richting de overdracht, vaak zelfs zonder eerst ook maar even in de spiegel te hebben gekeken. Je gelooft het misschien niet, maar ik heb m'n 'back to basics Kilimanjaro stijl' hier aangehouden voor doordeweeks en het bevalt me prima. Hoewel we altijd wat later zijn dan half 8 (de officiële begintijd), zitten we dan gemiddeld nog tien minuten te wachten voor we daadwerkelijk kunnen starten, omdat de Afrikaanse artsen zo'n overdracht niet heel belangrijk vinden. Deze week krijgen notoire laatkomers/spijbelaars dan ook een brief van Marie José thuisgestuurd dat het zo niet langer kan en dat er consequenties gaan volgen. Jaja, het is allemaal wat met die werkmoraal hier.. Tijdens de overdracht worden de nieuwe opnames van die nacht besproken door de Clinical Officer on duty, daarna houdt de Head Nurse on duty een bespreking van de patiënten op de IC en de problemen op de andere afdelingen gedurende die nacht. Dit alles gaat in het Engels, maar op een mompelende manier en met een Tanzaniaanse tongval, dus het duurt een paar weken voor je ook maar iets kan ontcijferen. Daarna bespreekt Marie José de overleden patiënten van de afgelopen 24 uur, wat gemiddeld rond de 2 tot soms wel 4 patiënten ligt. In Nederland zijn daar speciale necrologie besprekingen voor, waar (bijna tot in den treuren) de toedracht en gang van zaken besproken wordt. Ook niet gek als je bedenkt dat ik in 3 jaar coschappen in Nederland maximaal 5 overleden patiënten van dichtbij heb gezien.. Hier wordt alleen benoemd waar iemand mee binnen kwam, wat de diagnose was, wat we aan behandeling hebben ingezet (of zouden hebben moeten doen) en waar iemand waarschijnlijk aan overleden is. Dit duurt ongeveer 2 minuten per patiënt, waarvan het vaak anderhalve minuut gaat over wat er niet goed gedaan is. Zuster dokter Marie José heeft daar als medical officer in charge twee standen voor: soms gaat het in het Engels op een rustige 'ik ben enorm teleurgesteld in jullie'-manier en soms komt er een stortvloed aan Swahili uit op een toon en volume waarvan je niet wist dat ze het in zich had. Jammer genoeg zijn wij dan de enigen die echt onder de indruk lijken te zijn.. Daarna volgt altijd haar 'kazi njema', wat zoiets als 'lekker aan het werk' betekent. Gemiddeld duurt dit hele gebeuren drie kwartier tot een uurtje, maar we hebben excessen tot ruim anderhalf uur gehad..

Na de overdracht lopen we terug naar huis en ontbijten we vrij uitgebreid, we maken dan havermoutpap met banaan en kaneel en we koken eitjes (vanwege eerder succes nu allebei mijn vaste taken), zetten thee en roosteren brood. Hier hebben we ruim de tijd voor omdat we tot 10u in het ziekenhuis nog niks kunnen doen ivm de schoonmaak werkzaamheden en de zorg door de familieleden. Zoals ik al eerder verteld heb zijn hier geen verpleegkundigen die de patiënt verzorgen, dat moeten de familieleden zelf doen. Als wij daar tussendoor gaan lopen riskeer je niet alleen een emmer sop over je klompen, maar ook hele vieze patiënten. Kinderen hebben hier namelijk geen luiers en ouderen/zieken liggen niet netjes in incontinentie materiaal, maar op losse doeken (kitenges) die steeds door de familie uitgewassen moeten worden. Je begrijpt vast dat je mede voor je eigen bestwil dat proces dus absoluut niet moet verstoren.

Tot het eind van dit jaar heb ik samen met Iris op de kinderafdeling gestaan. Hoe de gang van zaken daar was konden jullie in mijn vorige verhaal lezen, al merkten we wel dat we in de loop van de tijd meer gewend raakten aan de situatie en de gang van zaken. De week voor kerst heb ik de kinderafdeling zelfs in mijn eentje gerund, omdat Iris die week met haar gezin op safari was (iets met werkpaarden en sierpaarden..). Hoewel we nu meer ervaring hadden en meer gewend waren, merkte ik dat ik daar toch niet echt gelukkig van werd. Natuurlijk haalden we wel voldoening uit de succesverhalen, maar er gebeurden ook zoveel diep trieste dingen dat de balans vinden erg moeilijk was. Het gebeurde regelmatig dat wij minstens anderhalf uur bezig waren met een patiëntje, wat dan vervolgens diezelfde dag of avond nog overleed. Dan gaat er door je heen dat je in die tijd ook heel veel andere kindjes misschien wel had kunnen helpen.. Dat soort gedachten moet je echter heel snel weer laten gaan, want alles wat we hier doen is als de spreekwoordelijke druppel op de gloeiende plaat en dat wisten we van tevoren. Soms gebeuren er ook dingen die bijna zo onwerkelijk zijn, dat de ernst en het treurige ervan me haast niet meer raken. Bijvoorbeeld in de week dat ik alleen op de kinderafdeling stond, was ik aan het eind van ochtend op de kinder IC bezig bij een kindje van 1,5 een paar hechtingen te verwijderen omdat er een groot abces onder gevormd was. Ontzettend pijnlijk voor het kindje, daardoor moeilijk voor de moeder om in bedwang te houden en dus voor mij nog een hele kunst om veilig met het mesje uit te voeren. Terwijl ik hier uiterst ingespannen mee bezig was (het is daarnaast ook nog eens gemiddeld 30 graden op de kinderafdeling als de zon erop staat, dus het zweet liep letterlijk in straaltjes over m'n rug), trok een verpleegster in opleiding aan m'n arm. Ik zei in m'n beste Swahili dat ze even moest wachten (dat zinnetje gebruik je regelmatig hier), maar ze hield vol en dat wekte mijn aandacht. Dan zal er wel echt iets zijn.. Of ik even wilde luisteren naar een kind want ze dachten dat ze misschien niet meer ademde.. Mijn eerste blik op het meisje deed, ondanks de hoge temperatuur, mijn nekharen overeind staan en de koude rillingen liepen over mijn rug. Dit was niet goed. Terwijl ik met mijn stethoscoop op haar borstkas gedrukt stond wist ik het eigenlijk al: ik ga hier niks meer
horen. Maar hoe zeker was ik daarvan? Wat weet ik nou helemaal van de dood vaststellen, behalve uit de boeken? Ondertussen was een collega verpleegster in opleiding een poging aan het doen een infuus te prikken, dus ik zei haar dat ze daar maar even mee moest stoppen. Vond ze niet leuk, ze was net zo enthousiast bezig.. Ik vroeg naar het dossier van dit kind, naar de achtergrond en naar de ouders, maar er was niets over haar bekend bij deze leerling verpleegkundigen. Hoe lang ze er al zo bij had gelegen was dus ook totaal onbekend. Ik was verbijsterd en liet dat ook merken, waarop ze me schaapachtig aan stonden te staren. Licht in paniek belde ik Niek, die beloofde gelukkig meteen te komen toen die me 'noodgeval, kinder IC, nu' hoorde zeggen. Toen wist ik me weer te herpakken en nam mijn (dokters)verstand het gelukkig weer over. De ademweg was vrij, maar breathing was een nee en ook de circulatie was een nee, want er was geen hartslag te horen en geen pols te voelen. Moet ik dan nu gaan reanimeren? Ik opende haar ogen en twee grote, lichtstijve pupillen staarden me aan. Reanimeren had geen zin meer, waarschijnlijk had ze er inderdaad al langer zo gelegen.. Op dat moment kwam Niek binnen lopen en overzag meteen dat het al te laat was. Gelukkig had ik goed besloten dat reanimeren geen effect meer zou hebben gehad. Voor mijn gevoel heeft dit alles een uur geduurd, later zag ik dat tussen het moment dat ik Niek belde en het tijdstip dat hij arriveerde en we officieel de dood vast stelden, maar anderhalve minuut zat. Een meisje van een jaar of 8, met een mooi blauw glimmend jurkje aan met strikjes erop, was zomaar doodgegaan zonder dat iemand het in de gaten had gehad. Haar papa en mama waren zelfs niet in de buurt geweest.. Een ander kind kwam wel met zijn vader, maar schoot daar weinig mee op. Het kind was in een vergevorderd stadium van aids, een skelet met alleen een velletje erover en compleet met een daverende schimmelinfectie in zijn mond, waardoor hij zelfs niet meer kon slikken. Door onze inspanningen heeft hij het nog enigszins comfortabel gered tot de volgende dag, toen is hij overleden. Zijn vader had hem al maanden onder behandeling bij de traditional healer, maar een paar kruiden zijn tegen aids natuurlijk niet opgewassen.. En dat terwijl de medicijnen hiervoor gratis zijn! Dit soort casussen zuigen je leeg. Ik lig er 's avonds niet om te huilen in bed, maar ergens diep van binnen knaagt het toch aan je en zorgt het voor een diepe frustratie die niet goed uit te leggen is. Vooral omdat kinderen zo kwetsbaar zijn en niet voor zichzelf kunnen zorgen (en kiezen), merk ik dat de kinderafdeling me heel diep op mijn emoties werkt. Daardoor zat ik niet zo lekker in mijn vel, werd ik minder gezellig voor mijn huisgenootjes (sorry!) en had ik minder energie om te genieten van mijn tijd hier. Enorm zonde natuurlijk, dus de geplande overgang naar een andere afdeling kwam precies op tijd.

Eerst maakte ik nog een kort uitstapje naar de verloskunde van een paar dagen, waar ik onder andere mijn eerste volledig zelfstandige bevalling heb gedaan, compleet met omstrengeling door de navelstreng om het hoofdje. Spannend! Ook heb ik daar zelf een episiotomie (de beruchte 'knip') kunnen hechten, met mooi resultaat. Daarna kwam ik door te assisteren bij een aantal spoed keizersnedes weer op de OK en wist ik het zeker: hier wil ik zijn! Inmiddels heb ik nu iets van 12 keizersnedes geassisteerd, met als resultaat onder andere twee keer een tweeling, een drieling, een baby van 28 weken bij een placenta loslating en een baby die zwom in de pus in plaats van vruchtwater door een heftige infectie. De meeste kindjes doen het goed, helaas zijn er ook een paar die het later alsnog niet gered hebben. De moeders maken het wel allemaal goed. Gelukkig maar, want langzamerhand leer ik steeds meer en mag ik steeds meer zelf doen, dus dan is het wel fijn als alles goed verloopt. Volgens de Afrikaanse arts zou ik aan het eind van mijn stage zelf wel een keizersnede kunnen doen. Fijn dat hij zoveel vertrouwen in me heeft, maar hij mag mooi zelf die verantwoording blijven houden. Daar wacht ik nog een paar jaar mee! Ik kan echter niet ontkennen dat ik weer helemaal in mijn element ben, volgens Iris (die deed de opvang van de baby's bij een aantal van de keizersnedes) straal ik helemaal. Ik vind het heerlijk om met de rondes mee te lopen op de afdeling, wonden te bekijken en schoon te maken, de hordes Clinical Officer-studenten daar meer te vertellen over ziektebeelden, operaties te assisteren op major theatre (de OK) en zelf kleine verrichtingen te doen op minor theatre, de kleine OK. Maar ja, dat ik afgelopen vrijdagnacht vrijwillig tot 5u in de ochtend heb doorgewerkt zegt ook wel genoeg. Als je om 2u in de nacht klaar bent met assisteren van keizersnedes en eigenlijk doodmoe bent, maar je hoort dat er een jongen binnengebracht is die is aangevallen door een krokodil en nu een volledig verwoeste arm heeft, dan heeft slapen echt geen prioriteit ;)

Maar niet alleen ik ben in m'n element, ook Iris is weer helemaal in haar nopjes. De kinderen op de kinderafdeling waren voor haar allemaal een maatje te groot, zelfs als ze sterk ondervoed zijn. Iris is namelijk echt een babydokter, vooral voor de aller aller kleinsten. De laatste dagen dat Milou (de neonatologie physician assistent uit het Radboud, met de toepasbare kennis en ervaring van een neonatoloog) hier was heeft ze dan ook zoveel mogelijk met haar meegelopen en van haar geprobeerd te leren. In eerste instantie was het de bedoeling dat de door Milou opgestarte Neonatologie Intensive Care Unit (NICU), compleet met gave steigerhouten couveuses, zelfstandig zou gaan draaien met speciaal getrainde (lokale) verpleegkundigen. Iris werkte daarom op de kinderafdeling en zou hooguit een paar rondes meelopen op deze afdeling. Na een paar dagen zonder Milou liep dit echter al spaak en dus kreeg Iris alsnog haar zin: ze runt nu fulltime de NICU en prematuren afdeling. Met als resultaat een oververhit, maar stralend gezicht en al heel veel infuusjes die in één keer raak zijn geprikt in piepkleine vaatjes. Ik doe het haar niet na!

Ik kan niet wachten tot ik thuis ben en de bijbehorende foto's kan laten zien. Ik maak hier heel veel foto's, ook van mijn patiënten. Het gaat allemaal in zo'n hoog tempo dat ik graag wat casussen en herinneringen wil vastleggen, omdat de harde schijf in mijn hoofd soms oververhit dreigt te raken. Dat is natuurlijk privacy gevoelig, dus ik kan deze foto's niet delen op bijvoorbeeld Facebook of via whatsapp. Jammer, want het zegt soms meer dan duizend woorden.. Ook komt er hierdoor maar weinig van het ziekenhuis voorbij en vooral heel veel van de avonturen buiten het ziekenhuis. Ik snap daarom wel dat mensen vragen of ik nog iets anders doe dan eten (maken) en feesten! Nou, maak jullie maar niet bezorgd, we maken meer dan genoeg uren in het ziekenhuis en ook daarbuiten gaat het vrijwel continu over casuïstiek. Van Esther mogen Iris en ik tijdens het eten alleen niet meer over (vieze) medische dingen praten, want dat bederft haar eetlust.. Denk je met een dokter samen te wonen!

Om te compenseren voor al dat medische en om onze kleine ongemakken van het Afrikaanse leven even te vergeten, gunnen we onszelf in de weekenden wat meer luxe en lekkers. We reizen dan meestal naar de dichtstbijzijnde stad, Mwanza. Daar slapen we in een ho(s)tel en relaxen we overdag vooral bij het luxe resort verderop in de straat, Tilapia. Daar mogen we voor een kleine vergoeding overdag zwemmen en op de ligbedjes liggen, waarna we 's avonds zo aan kunnen schuiven voor een maaltijd van de zeer uitgebreide menukaart. Heerlijk om even bij te komen van alle drukte doordeweeks. Tilapia is ook een plek waar alle buitenlanders die hier voor een korte of langere tijd werken (de expats) samen komen. De meesten hebben veel geld, maar niemand om het mee uit te geven omdat ze hier toch een vrij eenzaam bestaan leiden in hun beperkte clubje. Ze vinden de aanspraak van de Nederlandse coassistenten en het leven in de brouwerij waar wij voor zorgen hier daarom erg leuk. Voordeel hiervan is dat de flessen wijn en de cocktails op hun rekening gaan en we gebruik kunnen maken van de speedboat, jetski en andere luxe faciliteiten. Het weekend van oud & nieuw mochten we zelfs op het huis van iemand passen die zelf op familiebezoek ging, waardoor we verbleven in een grote villa met eigen beveiliger voor de deur. Zo maak je nog eens wat mee!

Mochten jullie trouwens bang zijn dat ik hier honger moet lijden: ik kom juist tonnetje rond terug als ik niet uitkijk! Naast de heerlijke maaltijden die mama voor ons kookt, worden we zelf ook steeds inventiever. We hebben inmiddels onder andere een heerlijk recept samengesteld voor fantastische pizza, maken zelf guacamole en chocolat chip cookies en afgelopen weekend hebben we zelfs appeltaart gemaakt. Die laatste was zelfs een van de lekkerste ouderwets simpele versies die ik ooit heb gegeten!

Het contrast tussen doordeweeks en de weekenden is wel heel groot, een verschil als dag en nacht kun je wel stellen. In Sengerema zijn veel mensen erg arm en komen ze pas heel laat naar het ziekenhuis of kunnen ze behandelingen niet betalen. Ze wonen in de karakteristieke lemen hutjes met rieten daken waar je aan denkt als je je Afrika voorstelt en eten vaak hooguit 1 maaltijd per dag. Ook zelf leven we daar doordeweeks vrij sober met bijvoorbeeld regelmatig geen stromend water, waardoor je dus de wc niet kan doorspoelen, niet kan douchen en we water uit de regenton moeten drinken (en dus minstens 5 minuten moeten koken om alle beestjes te doden die erin leven).. Vorig weekend zijn we in Sengerema gebleven om te werken (en om voor vondeling baby Milo te zorgen in afwachting van zijn adoptie) en we hadden al langere tijd geen water, met als gevolg dat ik vrijdagavond voor het eerst in 2 weken tijd onder de douche stond! Natuurlijk wassen we onszelf wel gewoon (we zijn geen vieze meisjes natuurlijk), maar dat gaat dan wel op de ouderwetse manier zoals in grootmoeders tijd zeg maar. Herinneren jullie je de ice bucket challenge nog? Nou daar kun je het mee vergelijken. We scheppen water uit de regenton, zoveel mogelijk de beestjes ontwijkend, koken een deel zodat het lauwwarm wordt en gieten dit vervolgens bakje voor bakje over onszelf heen. Dan even shampoo en het proces herhaalt zich, gevolgd door conditioner en wederom bakjes scheppen. Best een gedoe met lang haar, dus tot de lichte verbazing van onze huisgenoten doen Iris en ik dit samen, zodat de een bakjes water kan omkiepen en de ander met 2 handen kan soppen of uitspoelen. Na de kili voelen we toch al geen gêne meer bij elkaar en het levert ook telkens weer een enorme portie hilariteit. Het is heel jammer dat ik dit niet kan vastleggen in beeld (in verband met naaktheid enzo), want het is voor mij een van de hoogtepunten van het Afrika-avontuur; hét bewijs dat wij het samen onder alle omstandigheden leuk hebben! Naast het ontbreken aan water stopt ook de stroom er regelmatig mee, dus dan zitten we bij kaarslicht en gaan we maar vroeg naar bed die avond. Het hoort allemaal bij het Afrikaanse leven en wij mogen nog echt niet klagen in verhouding met de mensen hier. Ik heb inmiddels geleerd dat ik prima zonder luxe kan leven, maar stiekem is het toch ook wel lekker om nu even in het zwembad te liggen en straks weer mijn haar te kunnen wassen onder een warme douche..

Ik bedenk me nu dat ik ook kerst en oud&nieuw nog niet beschreven heb! Dat was een bijzondere ervaring om hier mee te maken, dus dat verdient zeker een (korte) beschrijving. In de week voorafgaand aan kerst was Iris, zoals ik al eerder verteld heb, met haar ouders en broertje Max op safari. Vlak daarvoor had ze het gepresteerd om malaria te krijgen, ondanks onze profylactische medicatie, klamboe's en DEET-collectie. Met mijn dikke fleecevest aan over haar eigen shirt en onder twee dekens lag ze te rillen op de bank terwijl het dik 25 graden was. Gelukkig deed een kuurtje Alu haar al snel goed en kon ze alsnog topfit genieten van de safari met haar familie. Die week maakte ik het gezellig met Annelies en Esther, onder andere op een flinke wandeltocht door de omgeving van Sengerema op de vrije dag ter ere van Mohammed. Het is bijna belachelijk hoeveel vrije dagen ze hier in Tanzania hebben, de christelijke en islamitische feestdagen worden allemaal aangehouden plus daarbij dingen als Tanzanian en Zanzibar Independence Day. Niet echt handig voor de economie, wel handig voor ons om de omgeving wat meer te kunnen verkennen. Het blijft bijzonder om als een soort royalties overal enthousiast begroet te worden, bijvoorbeeld door kindjes die vanuit de verte speciaal naar je toe gerend komen. En dat alleen maar omdat je blank bent.. Op kerstavond kwam Iris met haar gezin rond een uur of 6 aan in Sengerema. Bij ons vertrek op Schiphol zeiden we 'tot over een paar weken', maar het is toch heel gek om ze ineens hier in Afrika te zien. Daarom erg leuk om ze nu te kunnen verwelkomen in ons huisje en te kunnen laten zien waar we zitten en wat we hier doen. Nu mis ik mijn papa en mama ook, maar als ik hoor hoe slecht de weg weer was, is het maar goed dat ze de tocht niet gewaagd hebben. Papa zou intens veel last hebben gekregen met zijn rugklachten! Die avond hebben we zelf een kerstmenu samengesteld. We waren met zijn elven: Annelies & Esther, Iris, haar ouders en Max, de Amerikaanse gynaecologe Siobhan en haar vriend Khalid, Milou en natuurlijk baby Milo. Milou had een heerlijke tomaten/groente soep gemaakt, als hoofdgerecht hadden we zelfgemaakte pizza en als toetje vers fruit met zelfgebakken koekjes. Een biertje of wijntje erbij, meezingen met de spotify christmas list op de achtergrond en vooral veel gezelligheid met zijn allen. De volgende dag hebben we heerlijk uitgebreid ontbeten op onze vaste wijze, maar met als extraatje een lekker verse fruit juice. Daarna hebben we een uitgebreide rondleiding door het ziekenhuis gegeven, waarbij we het niet konden laten en toch nog wat behandelingen ingezet hebben bij kindjes die het hard nodig hadden. Tegen de middag zijn we met zijn allen terug naar Mwanza gegaan, waar we, met de ouders van Iris en Max, in een heerlijk hotel sliepen met een luxe badkamer en groot bed (super lief kerstcadeau, dank daarvoor!!). Die avond hebben we bij Tilapia het kerstmenu gegeten, al begrepen ze duidelijk niet echt wat dat in zou moeten houden. Ik denk niet dat we ooit nog gebakken rijst met groente en kip eten als hoofdgerecht op eerste kerstdag.. Je moet alles een keer meemaken zullen we maar denken. De sfeer was namelijk wel gezellig 'kerstig', ondanks dat het 25 graden was en we lekker buiten op het terras zaten. Het lijkt daardoor totaal niet op kerstmis thuis, dus dat maakt ook dat ik weinig heimwee kreeg. Alleen als ik me bedacht dat m'n familie op kerstavond samen was in Westervoort en tijdens het Skypen m'n hele familie in Terborg, was het even slikken. Als je het niet ziet, is het er niet. Een beetje struisvogel politiek, maar ik moet toch iets bedenken om het niet al te moeilijk te krijgen. Tweede kerstdag hebben we in de ochtend Iris' ouders en Max uitgezwaaid toen zij naar het vliegveld vertrokken voor hun vlucht naar Zanzibar. Dat was een vreemd moment en ik merkte dat Iris het moeilijk vond om afscheid te nemen. Het was daarom heel fijn om daarna even samen uit te huilen en ons zielig en eenzaam te voelen, waarna we ons heel opgelucht voelden en er weer tegenaan konden. We hebben een heerlijk luie dag bij het zwembad gehouden en hebben die avond een waar feestmaal besteld van de menukaart. Vooraf hebben we samen een pizza gedeeld en daarna een beef sizzler en Indische cashew curry als hoofdgerecht gedeeld. Cocktails erbij om het af te maken, wat een heerlijke invulling van tweede kerstdag! De dagen tussen kerst en oud en nieuw logeerden Milou en Hannah, de coassistenten uit Sumve, bij ons en keken ze mee in ons ziekenhuis. Het gaat er toch weer anders aan toe dan bij hen, dus het is leuk om te kunnen vergelijken.

Op oudjaarsdag zou ik met een paar anderen al op tijd vertrekken, omdat we mee konden rijden met een auto die voor het ziekenhuis iets transporteerde. De chauffeur was echter eerst al een uur te laat en wilde daarna per se via de slechte weg rijden, ondanks onze waarschuwingen. Nou dat hebben we geweten. Maximaal tien kilometer per uur rijden, een ernstig piepende en krakende vering en een ellenlange weg nog te gaan in de hitte. De chauffeur werd er natuurlijk moe van en wilde rusten (als een echte Afrikaan), maar wij zagen nog meer vertraging niet zitten. Milou nam het stuur daarom maar over en loodste ons verder over de hobbelweg, al ging het voor de auto (en de bezorgd kijkende chauffeur) iets te snel en te wild.. Na 2,5u liepen we helemaal vast, al een aantal weken was een deel van de weg erg slecht en nu zelfs volledig weggevaagd door de regen. Een vrachtwagen was heel eigenwijs doorgereden, maar natuurlijk hopeloos vastgelopen.. Resultaat was een enorme opstopping en file van tientallen auto's, touringcars en dalla dalla's. Tientallen Afrikanen stonden tegen elkaar te schreeuwen en bevelen te roepen wat er moest gebeuren, maar het leek er niet op dat er binnenkort verbetering in zou komen. Kak. Dit is echt de beroerdste tocht ooit! We zijn maar uitgestapt, hebben onze tassen gepakt en zijn een stukje doorgelopen. Daar kregen we weer ontvangst met onze telefoons en konden we zien dat het nog zeker tien kilometer naar de ferry zou zijn. In de volle zon met ruim 30 graden dus geen optie om te gaan lopen. Een berichtje naar een van onze vrienden hier bracht de oplossing. Hij is de eigenaar van de veerboot en die lag toevallig op dat moment aan de Sengerema kant. Hij zou iemand sturen om ons op te halen. Binnen een half uur was de auto er, twintig minuten later stonden we op de boot en een uurtje later liepen we Mwanza in. Toch handig zo'n netwerk ;)! De anderen waren ruim 3u later vertrokken uit Sengerema, maar waren op ons advies via de andere weg gegaan. Uiteindelijk waren ze er maar een half uurtje later dan wij.. Gelukkig konden we daarna meteen een lekkere douche nemen in de luxe villa waar we dat weekend logeerden en zijn we op de luxe bank geploft om een filmpje te kijken. 's Avonds aten we van een heerlijk buffet met live cooking (lam van het spit, vers gebakken naan broden, een pasta bar á la Julia's en een groot buffet met salades en Indische curry's) bij Tilapia. Daarna was er een groot feest met om 12 uur vuurwerk vanaf de speciaal ingevaren en versierde veerboot. Voeg daar een heleboel (gratis gekregen) cocktails en wijntjes aan toe, een fotoshoot (met de selfiestick!) met alle coassistenten hier samen en een precies goed getimed Skype gesprek aan toe en je hebt een hele bijzondere jaarwisseling! Wel heel vreemd om tot 2u te moeten wachten en dan pas naar huis te bellen om een gelukkig nieuwjaar te wensen..

Daarna werd er impulsief besloten dat we naar een Afrikaanse nachtclub zouden gaan, djembé djembé. Het lag aan de overkant van het meer, dus klommen we met een man of 15 op een speedboot en vaarden er in een minuut of twintig naartoe. Dat er mensen op de neus van de boot moesten zitten om het stabiel te houden, namen we maar voor lief.. Bij aankomst keken we onze ogen uit. Een professionele muziekinstallatie en dj-set stond onder een houten/rieten overkapping, de muziek knalde uit de speakers. Wauw, dat doen ze niet slecht hier! Het mooiste was echter om de locals in actie te zien. Meisjes maar vooral jongens, gekleed in hippe kleding, dansten met zoveel passie en toewijding, dat we allemaal haast met open mond stonden toe te kijken. We durfden amper zelf te dansen, zo stijf voelden we ons vergeleken met deze soepele dansers. We probeerden de moves af te kijken en ik heb zelfs een mini-cursus billen schudden gekregen van een meisje, maar dat vergt toch nog wat meer oefening ben ik bang.. Na een paar uur dansen liep de dansvloer langzaam leeg en begon de hemel alweer rood en roze te kleuren. De wazungu's (blanken) moesten maar eens op huis aan gaan.. Via een pad van tuinstoelen die tactisch in het moerassige water/gras waren gezet moesten we weer in de speedboot zien te klimmen, een hele opgave kan ik je vertellen! Uiteindelijk waren we rond een uur of 6 weer thuis en zijn we direct in een diepe coma gevallen. Wat een avond!

De volgende ochtend viel het opstaan niet mee, dus we besloten om een relax dagje aan het 'strand' te houden. Een luxe resort, dat een stukje buiten de stad ligt, heeft een strandje aangelegd aan Lake Victoria, dus daar konden we lekker in de zon bijkomen. De Afrikaanse mannen vonden die blanke dames in bikini heel interessant en bekeken ons zonder enige schaamte uitgebreid. Hmm, dit is toch wel lichtelijk ongemakkelijk.. Daar bleef het echter niet bij, ze besloten zelfs om voor ons te gaan staan en vervolgens (ongegeneerd!) selfies te maken met ons op de achtergrond! Dat lieten we ons niet gebeuren, dus we gaven ze een koekje van eigen deeg door met z'n allen voor hun neus te gaan staan en hetzelfde te doen. Daar konden ze zelf toch ook wel weer om lachen..
Dit jaar dus geen standaard feestdagen voor mij, maar dagen met gekke avonturen en bijzondere herinneringen. Once in a lifetime!

Voor mijn gevoel ben ik nu aan het eind van mijn verhaal en zijn jullie weer aardig op de hoogte van mijn belevenissen in de afgelopen weken. Natuurlijk heb ik nog veel meer meegemaakt, maar alles opschrijven zou echt teveel tijd gaan kosten. Het lijkt misschien mee te vallen, maar ook nu heb ik alweer heel wat uurtjes typen erop zitten. Mochten er nog speciale dingen zijn die jullie willen weten, zet het in een reactie zodat ik er volgende keer over kan vertellen :)
Oja, mocht iemand het leuk vinden om mijn adres hier te weten, dat is:

Student doctor house
Sengerema designated district hospital
PO box 20
Sengerema, Mwanza
Tanzania, Africa

Ik heb begrepen dat er al post naar mij onderweg zou zijn (die ruim voor kerst verstuurd is), maar helaas heb ik nog niks ontvangen.. Dat doet PostNL toch beter Roel ;)
Toch hier even alvast een dankjewel voor de moeite lieve mensen!! Het is leuk om van thuis te horen, op welke wijze dan ook. Ondanks dat het met de heimwee meevalt, vind ik dat namelijk wel heel fijn :)

Zonnige groetjes en geniet van de sneeuw!